Park Kulturowy
Park kulturowy to wprowadzona przez Ustawę o ochronie zabytków nowa forma ochrony zespołów zabytkowych, w której głównej ochronie podlega przetworzony działaniami człowieka krajobraz (tzw. krajobraz kulturowy). Istotą powoływania parków kulturowych jest to, że powstają one w wyniku inicjatywy społecznej. Idea parku kulturowego zakłada przekazanie części uprawnień decyzyjnych lokalnym społecznościom. One najlepiej znają specyfikę miejsc i występujących na nich problemów. Szybciej dostrzegają i reagują na nowe zagrożenia. Stając się współgospodarzami skuteczniej je pokonują. Mają mocniejszą motywację gdyż dotyczy ona ich spraw własnych. Mając reprezentantów w zarządzie i radzie parku poprzez opiniowanie i uzgadnianie działań dotyczących go mają realny wpływ na jego stan i rozwój. Równolegle dla parku powinien być wykonany miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz lokalny program rewitalizacji umożliwiający ubieganie się o dotacje. Od kilku lat w całej Polsce obserwuje się wzmożone wycinanie przydrożnych drzew. Na Warmii i Mazurach ten problem jest bardzo poważny. Starostwo Olsztyńskie na wniosek Stowarzyszenia "Woryty" razem z Gminą Gietrzwałd w celu ochrony alei przydrożnej Gietrzwałd - Woryty stworzyli Park Kulturowy Warmińskiej Drogi Krajobrazowej Gietrzwałd - Woryty. To pierwsze tego rodzaju działanie w kraju, zaś Park Kulturowy Warmińska Droga Krajobrazowa Gietrzwałd - Woryty jest pierwszym i jedynym parkiem kulturowym na terenie województwa Warmińsko - Mazurskiego. Zadrzewione aleje są elementem lokalnego krajobrazu gminy Gietrzwałd. Wywołują one spory entuzjazm wśród gości z zagranicy, zwłaszcza podczas jazdy samochodem. Dawniej sadzono drzewa przy drogach, aby latem chronić się przed słońcem zaś zimą przed śniegiem i wiatrem, drzewa także wskazywały kierunek trasy. W całej gminie znajduje się wiele tzw. "alei krajobrazowych.